Piksel ve Vektör Taban Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir?

Kübra YILDIZ 1 Kasım 2022

Hayatımız boyunca piksel kavramını sık sık duyuyoruz, vektör kavramı ile de son yıllarda daha sık karşılaşmaya başladık. Bu yazıda iki başlık için de temelde ne olduklarını ve farklarını öğreneceğiz.

Günlük hayatta piksel kavramını, kullandığınız telefondan, monitörlerden, televizyon alırken vs mutlaka duymuşsunuzdur. Öncelikle bununla başlayalım.

Piksel Nedir?

Piksel kelimesi, "picture ve element" kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.

Pikseller birleştirildiğinde her türlü grafiği oluşturabilir. Bir görüntünün ne kadar büyük ve keskin olduğu, onu oluşturan piksel miktarının hem miktarı hem de yoğunluğuna bağlıdır. Yoğunlukları (çözünürlüğü) ne kadar yüksek olursa, görüntü de ekranda o kadar keskin görünür.

Görmüş olduğunuz bir fotoğraf, telefon, tablet veya bilgisayardan baktığımız bir görsel olabilir. İşte piksel bunları oluşturan en küçük noktadır diyebiliriz.

Bu noktalar bir araya gelerek görebileceğimiz bir görüntü oluşturur.

Artıları ve Eksileri

Renkler, şekiller, dokular, gölgeleme gibi konularda sonsuz işlem yapılabilir.
Çok detaylı çalışmalara uygundur.
Piksel tabanlı grafik formatları yaygın olarak kullanılmaktadır ve bunların büyük çoğunluğu basit programlarda açılabilir.
Nerdeyse tüm tarayıcılarda görüntülenebilir.
Piksel tabanlı dosyalarda oluşturduğumuz dosyanın boyutu ve ne kadar piksel taneciği içerdiği bellidir. Fakat piksel tabanlı ürünlerde ana görüntüyü kaybetmeden istediğimiz gibi büyütüp küçültmek pek mümkün değildir. Büyütmeye başladığımız andan itibaren görüntüde bozulmalar meydana gelecektir.
Piksel sayısı düşük olan ekranlarda da görüntüsü kalitesinin düşük olması kaçınılmazdır. Bunun harika bir deneyini yazının sonundaki videodan izlemeyi unutmayın.

Vektör Nedir?

Vektör iki bağlantı noktası arasında bütünlük oluştururken matematiği kullanır. Noktaların birbirine göre nerede olduğunu ve aralarındaki yolu (eğrisi, rengi, kalınlığı ve dolgusu) tanımlayan matematiksel bir formüldür. Görüntü, bu hesaplamalar analiz edilerek ve ekrandaki tüm şekiller çizilerek oluşturulur.

Vektörler nokta ve çizgilerden oluşur, değişiklik yapmak için yine noktaları ve çizgileri düzenlemek gerekir. Bu sebeple, piksel bir görüntünün aksine, vektör tabanlı görüntüyü istediğimiz gibi kalitede herhangi bir kayıp olmadan boyutlandırabiliriz.

Örneğin herhangi bir piksel görüntü aldığımızı düşünelim. Png, jpg vs. 300x300 px boyutunda ele alalım. Bu resmi büyütüp detaylarına iyice yaklaşırsak, resmi oluşturan tüm küçük pikselleri görebiliriz.

Artıları ve Eksileri

Vektör tabanlı işlerin, piksellerden oluşan bir dosyaya göre boyutu daha düşüktür ve üzerinde değişiklik yapması çok daha kolaydır.
Sınırlı olasılıklar, özellikle gölgeleme veya dokular söz konusu olduğunda, grafiklerin karakteristik bir ‘vektör görünümü’ elde edilir.
Gerektiğinde basitçe piksele çevrilebilir.

Temel fark, vektörler üzerinde, boyutlandırma, döndürme, uzatma vs. işlemlerini kaliteden ödün vermeden yapılabilmesidir. Bu sayede baskıda da yüksek kalitede çıkmasını sağlar. Çünkü vektör grafikleri görüntü çözünürlüğünden bağımsızdır.

Farkı Nasıl Anlarız?

İki türde de, farklı dosya uzantıları almak için bir çok uygulama bulunuyor. Adobe üzerinden örnek vereceğim.

Vektör grafikleri genellikle Adobe illustrator'da yapıldığından bir vektör grafiğini piksel grafiğinden hızlı bir şekilde ayırt edebilirsiniz: AI, EPS, SVG veya PDF gibi. Fakat özellikle PDF dosyalarının tümü vektörel olmayabilir buna dikkat etmemiz gerekir.

Piksel grafikler ise genellikle Adobe Photoshop'ta yapılır ve PNG, JPG, TIFF, PSD veya BMP gibi dosya uzantılarına sahiptir.

Sonuç Olarak;

Resminizin vektör veya piksel tabanlı olup olmadığını kontrol etmek için daha somut bir test olarak dosyayı yakınlaştırabilirsiniz. Görüntü net ve keskin kalırsa kesinlikle bir vektör görüntüsüdür. Pikseller görünüyorsa ve boyutlandırma yapıldığında görüntüde bozulmalar meydana geliyorsa, piksel tabanlı bir görüntüdür. Ayrıca yapacağınız çalışmanın vektörel ya da piksel tabanlı olacağına ve hangisinde daha iyi sonuç alacağınıza karar vermeniz gerekir.

Kaynakça;

The Difference Between Pixel and Vector Graphics - Stina Jones | Art & Design

Pixel vs Vector for digital illustration - Marvellous (wearemarvellous.com)